Κρουστά

Γενικές πληροφορίες

Τούρκικο τουμπελέκι   

Η προέλευση του οργάνου δεν είναι απολύτως εξακριβωμένη. Το τουμπελέκι παίζεται σε αρκετές χώρες της Μεσογείου.Μεγάλη παράδοση στην ταραμπούκα έχει ο αραβικός κόσμος,και η Τουρκία στο τουμπελέκι.

Τα τουμπελέκια κατασκευάζονται πλέον σε πολλές χώρες.

Συνήθως είναι απο πηλό,μπρούτζο,χαλκό,ή αλουμίνιο,είτε με φυσικά δέρματα πχ.(ψαριού) είτε με πλαστικό τυποποιημένο.

Το τούρκικο τουμπελέκι (βλ.δεξιά) διάφέρει κυρίως στον τρόπο παιξίματος του αριστερού πρίμου χτυπήματος (για δεξιόχειρες)το οποίο γίνεται με τον παράμεσο και διασταυρώνεται με τον αντίχειρα.Ιδανικό για αρχάριους,βοηθάει στο λύσιμο του αριστερού χεριού,απο μία εύκολη θέση του σώματος.

Το τουμπελέκι το συναντάμε στην παραδοσιακή μουσική αλλά και σε ορχήστρες έντεχνης και λαικής μουσικής.

Το χρησιμοποιούμε τόσο για γρήγορους ρυθμούς όπως καρσιλαμά,όσο και για αργούς όπως ζειμπέκικο. 

Ηπειρώτικο ντέφι

Το Ηπειρώτικο ντέφι είναι παρόμοιο με το μπεντίρ.Το πάνω μέρος του έχει ζίλια περιμετρικά.Συνήθως συνοδεύει κλαρίνα σε παραδοσιακούς ρυθμούς όπως τσάμικο και καλαματιανό.

Μπεντίρ

Το μπεντίρ εχει βαθύ ήχο.Το μπάσο χτύπημα γίνεται  με τον αντίχειρα και τα πρίμα παίζονται με τον παράμεσο για αρχή και αργότερα με όλα τα δάχτυλα ξεχωριστά.Συνοδεύει ατμοσφαιρικά κομμάτια αλλά και  πιο ρυθμικά που όμως δεν είναι τόσο χορευτικά.

Ντάφ

Το ντάφ ανήκει και αυτό στην κατηγορία των frame drums όπως και το μπεντίρ.Είναι παρόμοιο με το μπεντίρ μόνο που στο ντάφ έχουν προστεθεί τα μικρά κρικάκια που βλέπετε αριστερά.

Μπόνγκος

Τα μπόνγκος τα στερεώνουμε στα γόνατα με μιά μικρή κλίση προς τα κάτω.

Η μπότα παίζεται με τον δείκτη στο μεγάλο μπονγκάκι και τα πρίμα με τον παράμεσο στο μικρό.

Μπορούν να τοποθετηθούν σε βάση για να μην είναι τόσο κουραστικό αλλά και για καλύτερη ποιότητα στον ήχο.Ενίοτε παίζονται και με μπακέτες.

Τα μπόγκος είναι λάτιν κρουστά με πρίμο σχετικά ήχο.Είναι ιδανικά για λάτιν ρυθμούς,πολλοί κρουστοί όμως τα χρησιμοποιούν και σε πιο λαικά κομμάτια για μπολερό ρούμπες κ.α.

Ρέκ

Το ρέκ το συναντάμε στην Τουρκία και στις αραβικές χώρες ώς ένα απο τα πιο βασικά όργανα αυτών των χωρών.Εκτός απο το δέρμα ή το πλαστικό έχει γύρω γύρω στο σκελετό μικρά μπρούτζινα ζίλια έτσι προσφέρει πολλές δυνατότητες δημιουργίας πολλών και διαφορετικών ήχων.Το ρέκ το στηρίζουμε όρθιο στο αριστερό χέρι(για δεξιόχειρες), ανάμεσα στον αντίχειρα και στον δείκτη.Με τον παράμεσο του αριστερού χεριού παίζουμε τα ζίλια,και με τον δείκτη του δεξιού τα μπάσα.Η δυσκολία του αρχικά εντοπίζεται στο να στηρίξουμε το όργανο στο ένα χέρι και ταυτόχρονα να παίξουμε με τον παράμεσο του ίδιου χεριού.

Αράβικη ταραμπούκα

Η αράβικη ταραμπούκα είναι μεταλλική,έχει αρκετά διαφορετική κατασκευή απο το  τόυρκικο τουμπελέκι.

Η ταραμπούκα ή αράβικο τουμπελέκι ή αράβικη τάμπλα έχει προέλευση απο τις αραβικές χώρες (Μαρόκο,Αίγυπτο κ.α).

Συνήθως έχει πλαστική μεμβράνη πάνω και το σώμα επένδυση με φίλντισι.Είναι λίγο μεγαλύτερη και λίγο πιο βαριά απο το τούρκικο τουμπελέκι.

Πήλινη ταραμπούκα

Η πήλινη ταραμπούκα μοιάζει πολύ με τη αράβικη.Έχει φυσικό δέρμα και παράγει πιο γήινο ήχο.

Η τεχνική στις ταραμπούκες διαφέρει απο το τούρκικο κυρίως στον τρόπο παιξίματος του αριστερού χεριού.Ενώ στην αρχή φαίνεται δύσκολο στην πραγματικότητα βοηθάει πολύ περισσότερο για το λύσιμο του αριστερού χεριού που δίνει τη δυνατότητα για πιο γρήγορο και πολύπλοκο παίξιμο.

Το αριστερό χτύπημα γίνεται με σπάσιμο του καρπού και ο παράμεσος καταλήγει στην άκρη του στεφανιού.Αργότερα προσθέτουμε και τον δείκτη και τα υπόλοιπα δάχτυλα.Τα μπάσα όπως και τα πρίμα του δεξιού χεριού έχουν την ίδια τεχνική γίνονται όπως στο τούρκικο τουμπελέκι.Αργότερα γεμίζουμε με χτυπήματα μπλοκέ,σλάπ,τρίλιες κ.α.

Η πήλινη ταραμπούκα έχει δέρμα συνήθως απο κατσίκι παρ'οτι έχει πολύ ωραίο ήχο ξεκουρδίζεται εύκολα,πέφτει το δέρμα λόγω υγρασίας.(βλ.κούρδισμα)

Καχόν

Το καχόν ή αλλιώς μουσικό κουτί είναι κρουστό ισπανικής καταγωγής.Ξύλινο κουτί το οποίο στο πίσω μέρος του έχει τρύπα και εσωτερικά κολλημένες χορδές.

Ο κρουστός κάθεται πάνω στο όργανο,τα μπάσα παίζονται σχεδόν στη μέση με ολόκληρη παλάμη και τα πρίμα στο πάνω μέρος.

Προσοχή:Όσοι έχουν πρόβλημα με την μέση τους πρέπει να χρησιμοποιούν μαξιλάρι και μόλις κουράζονται να σταματάνε. 

Νταούλι

Το νταούλι είναι όργανο με πολύ δυνατό ήχο παίζεται συνήθως σε ανοιχτούς χώρους μαζί με ζουρνά.Ένα απ'τα βασικότερα κρουστά που χρησιμοποιούμε στη Ελληνική μουσική παράδοση.Συνοδεύει παραδοσιακόύς σκοπούς απο τον Πόντο την Μακεδονία την Θράκη και άλλα μέρη.Το νταούλι αποτελεί εξέλιξη του αρχαίου τυμπάνου που παιζόταν απο γυναίκες στις βακχικές τελετές προς τιμή του Διονύσου.Τα μπάσα παίζονται με τον κόπανο (χοντρή βέργα) και τα πρίμα με την βίτσα (λεπτή βέργα).

Ντουμπάκι

Το ντουμπάκι είναι σαν μικρό νταουλάκι.Συνήθως συνοδεύει τσαμπούνες.

Στάμνα

Η στάμνα (βλ.αριστερά) μας έρχεται απο τον αφρικανικό κόσμο.Η οπή στο πλάι καλύπτεται απο την παλάμη του ενός χεριού και παράγει ένα γλυκό,βαθύ ήχο (μπότα).Με τα δάχτυλα στο πλάι παίζονται τα πρίμα.Μία καλή στάμνα βγάζει ωραίο ήχο σε όλο της το σώμα.

Ζάρμπ

Το ζάρμπ ή τόμπακ είναι κρουστό όργανο περσικής καταγωγής,κύριο τύμπανο της Ιρανικής μουσικής παράδοσης.Μοιάζει με δισκοπότηρο σε σχήμα βαρελιού,είναι κατασκευασμένο απο σκαλιστό μασίφ ξύλο μουριάς,πάνω στο οποίο είναι κολλημένο δέρμα (αγελάδας ή καμήλας ή τράγου).Η τεχνική αναπαραγωγή συνδιάζει όλα τα δάχτυλα τα ποία <<σπάνε>>με διαφορετικούς τρόπους(ρούλα,σνάπς κ.α) Τόμ και μπάκ είναι τα βασικά χτυπήματα,τόμ στο κέντρο μπάκ ψηλά στην πλευρά της μεμβράνης.Εκφραστικό, ρυθμικό και <<μελωδικό>> όργανο το οποίο επιτρέπει στον παίκτη να στολίζει διάσπαρτα τις μελωδικές φράσεις και να δημιουργεί ρυθμικά μοτίβα.

Γκόνγκ 

Το γκόνγκ είναι ένα είδος τυμπάνου που χρησιμοποιείται στις ανατολικές Ινδίες και άλλες ασιατικές χώρες.Το γκόνγκ ή τόμ τόμ είναι ένα μεγάλο μεταλικό πιατίνι που παίζεται με μπακέτα.Αυτό το κρουστό χρησιμοποιείται σε όπερες και κλασσικές ορχήστρες συνήθως για την έναρξη αλλά και για να τονίσει σημεία της ιστορίας μίας παράστασης.

Τζέμπε 

Το τζέμπε είναι ένα σολιστικό κρουστό όργανο απο την Αφρική,με βαθύ μπάσο ήχο.

Το στερεώνουμε  ανάμεσα στα γόνατα,στους προσαγωγούς με μια ελαφρυά κλίση προς τα κάτω.

Η μπότα παίζεται με κλειστά δάχτυλα και ολόκληρη την παλάμη στο κέντρο.Τα πρίμα και με τα τέσσερα δάχτυλα κλειστά στην άκρη του δέρματος.

Ντου ντούμ 

Τα ντου ντούμ είναι σαν να λέμε τα τύμπανα της Αφρικής.

Συνήθως είναι τρεία σέτ μαζί με κουδούνες. 

Παίζονται κυρίως με μπακέτες και κρατούν σταθερά τους ρυθμούς χωρίς μεγάλο σολιστικό μέρος.

Κχόλ

Το κχόλ είναι τύμπανο απο τερακότα διπλής όψεως που χρησιμοποιείται στη βόρεια και ανατολική Ινδία.

Μία απο τις πλευρές του είναι πολύ μικρότερη απ'την άλλη.Και οι δύο πλευρές καλύπτονται με δέρμα.Η μικρή επιφάνεια ονομάζεται ντάιαν και η μεγάλη μπάγια (το μπάσο).Παίζεται με τις παλάμες και τα δάχτυλα των δύο χεριών.

Τόλκινγκ ντράμς

Σε ελεύθερη μετάφραση τα τύμπανα που μιλάνε.Στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί όχι μόνο για τις μουσικές τους ιδιότητες αλλά και σαν μέσο επικοινωνίας.Τα τύμπανα που μιλάνε κατάγωνται απο υην Αφρική και ονομάζονται έτσι γιατί μπορούν να μιμηθούν τις αντανακλάσεις και τις παραλλαγές μιάς ομιλούμενης γλώσσας που χρησιμοποιούσαν πριν απο χρόνια για την επικοινωνία σε μεγάλες αποστάσεις.

Κόνγκας

Τα κόνγκας είναι ψηλά στενά τύμπανα και έχουν ρίζες απο χώρες της Αφρικής.Προκύπτουν απο παρόμοια τύμπανα που συνδέονται με την αφροκουβανική καταγωγή της κεντρικής Αφρικής.Είναι το κύριο μέσο για την κουβάνικη ρούμπα.Τα κόνγκας είναι σήμερα πολύ κοινά στην λάτιν μουσική συμπεριλαμβανομένης της μουσικής σάλσα,ρέγκε και πολλές άλλες μορφές αμερικανικής λαικής μουσικής.

Συνήθως παίζεται σε σέτ δύο ώς τεσσάρων με τα δάχτυλα και τις παλάμες των χεριών.

Τάμπλας

Η τάμπλα είναι ένα δημοφιλές ινδικό κρουστό όργανο που χρησιμοποιείται στην λαική και παραδοσιακή μουσική του τόπου.Αποτελείται απο ένα ζεύγος τυμπάνων διαφορετικών μεγεθών και ηχοχρωμάτων.Η παλάμη του χεριού χρησιμοποιείται για να εφαρμόζει πίεση και τα δάχτυλα σε διαφορετικές συνθέσεις δημιουργούν ποικιλία διαφορετικών ήχων.

Σέτ κρουστών

Όσον αφορά το στήσιμο ενός σέτ εστιάζουμε α)στην επιλογή των οργάνων η οποία είναι προσωπική υπόθεση του κάθε κρουστού και β)στην λειτουργικότητά τους.

Αρχικά χρειαζόμαστε μία βάση για να στήσουμε ένα όργανο (π.χ.μία κουρτίνα).Στη συνέχεια μπορούμε να προσθέσουμε μικρότερες αποσπόμενες βάσεις που κουμπώνουν  στην κεντρική.Στις μικρότερες βάσεις μπορούμε να στήσουμε μικρότερα όργανα (όπως μία κουδούνα,ένα ντέφι ή ένα μικρό πιατίνι).

Στα κενά σημεία της βάσης μπορείτε να δέσετε με σύρμα ή κορδέλα  όργανα κρεμαστά (π.χ. ένα σπρίνγκ ντράμ ή ένα τρίγωνο).Στο εμπόριο κυκλοφορούν βάσεις ειδικές για επαγγελματικό στήσιμο ενός σέτ κρουστών.Παρόλα αυτά με λίγη φαντασία μπορείτε να φτιάξετε κάτι πιο προσωπικό.

Τα κύπελλα που τραγουδούν

Στην βουδιστική πρακτική τα κύπελλα που τραγουδούν χρησιμοποιούνται ώς σήμα έναρξης και λήξης του διαλογισμού.Είναι γνωστά και ώς μπώλ των Ιμαλαίων ή κύπελλα του Θιβέτ.Τα κύπελλα παίζονται μ'ένα ξύλινο σφυρί το οποίο με την τριβή του πάνω στο χείλος του μπώλ παράγει πολλαπλές αρμονικές νότες ταυτόχρονα. Σήμερα τα κύπελλα χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο για πολλούς και διαφορετικούς λόγους,για τη μουσική,τη χαλάρωση, την υγειονομική περίθαλψη απο ογκολόγους,θεραπευτές μασάζ,τη γιόγκα και την μουσικοθεραπεία.